Để tạo ra một tác phẩm tranh khảm Mosaic nghệ thuật đòi hỏi sự kiên nhẫn cũng như khả năng tưởng tượng phong phú để làm sao kết nối những mảnh ghép ấy thành một bức tranh đầy màu sắc và qua đôi tay khéo léo của người thực hiện càng thêm nổi bật khiến không ít người phải trầm trồ, thích thú.
1. Nghệ thuật Mosaic
Mosaic (còn được gọi là “ghép mảnh” hoặc “khảm”) là một hình thức nghệ thuật trang trí – tạo ra hình ảnh từ tập hợp gồm những mảnh nhỏ. Nói cách khác, Mosaic sử dụng những mảnh nhỏ của vật liệu đặt lại với nhau để tạo ra một tổng thể thống nhất. Các mảnh nhỏ này gọi là “vật để khảm” thường là các vật chất rắn, phẳng, phần lớn ở hình dạng vuông vức như: thủy tinh màu, đá, gạch, gương, kính… Chất lượng vật lý của nguyên liệu cùng kỹ thuật lắp ghép chính là điểm tạo nên giá trị đặc biệt, cũng là tính chất nghệ thuật của Mosaic.
Nghệ thuật Mosaic có lịch sử trên 4000 năm. Từ thiên niên kỷ thứ 3 Trước Công Nguyên, Mosaic đã xuất hiện ở vùng Lưỡng Hà như một thể loại trang trí với các mảnh ghép bằng đá màu và ngà voi. Đến khoảng 1.500 năm trước công nguyên, Mosaic gốm ra đời nhưng chỉ thật sự phát triển từ thời đế chế Ba Tư (thế kỷ thứ 8 trước công nguyên). Giống với các loại vật liệu Mosaic khác, Mosaic gốm chủ yếu dùng trong trang trí tại các cung điện và đền thờ. Nghệ thuật Mosaic tiếp tục ghi dấu ấn ảnh hưởng sang các nền văn minh Hy Lạp và La Mã cổ đại. Khảm Mosaic nhanh chóng trở thành một kỹ thuật phổ biến trong nghệ thuật trang trí, cũng là một lựa chọn tất yếu trong trang trí nội thất thời trung cổ. Mosaic từ đây phát triển cả về kỹ thuật và màu sắc, được nhiều thế hệ nghệ sĩ kế tục, trở thành một thể loại nghệ thuật đặc thù và định danh thành tên gọi.
2. Lược sử về Tranh khảm Mosaic
Nghe có vẻ thật bất ngờ, nhưng nghệ thuật Mosaic đã có "tuổi đời" trên 4000 năm rồi đó!
Từ thiên niên kỉ thứ 3 trước nông nguyên, Mosaic đã xuất hiện ở vùng Lưỡng Hà như một loại hình trang trí vô cùng bắt mắt với các mảnh ghép bằng đá màu và ngà voi. Khoảng 1.500 năm sau trước công nguyên, Mosaic gốm ra đời. Đến thiên niên kỉ thứ 8 trước công nguyên, trải qua một cuộc hành trình biến hóa không ngừng, Mosaic gốm đã trở thành loại hình nghệ thuật phát triển nhất dưới đế chế Ba Tư. Mosaic gốm chủ yếu dùng trong trang trí tại các cung điện và đền thờ trong khoảng thời gian này.
Tác phẩm Mosaic từ thời xa xưa
Nghệ thuật Mosaic tiếp tục ghi dấu ấn với tầm ảnh hưởng sâu rộng sang các nền văn minh Hy Lạp và La Mã cổ đại khác. Khảm Mosaic nhanh chóng trở thành một kỹ thuật phổ biến trong nghệ thuật trang trí, cũng là một lựa chọn tất yếu trong trang trí nội thất thời trung cổ. Từ đó, Mosaic phát triển cả về kỹ thuật và màu sắc, được nhiều thế hệ nghệ sĩ kế tục, trở thành một thể loại nghệ thuật đặc thù được ưa chuộng cho tới tận ngày nay.
Mosaic trong trang trí ngày nay
Mosaic được bắt gặp ở mọi nơi, từ băng ghế công viên, đường đi bộ, những bậc thang công cộng hoặc thậm chí là trên những vật nhỏ như gương nghệ thuật, các chậu hoa, đồ trang sức... Ngoài ra, Mosaic còn được trình bày như một thể loại trong nghệ thuật đường phố, là một địa điểm "check in" lí tưởng cho giới trẻ hiện nay đó!
3. Phương pháp khảm Mosaic
Phương pháp trực tiếp: là phương pháp đặt (dán) các vật để khảm lên bề mặt hỗ trợ. Phương pháp này rất phù hợp với các bề mặt ba chiều và hạn chế chiều cao như chậu hoa, bình, lọ...hoặc các tác phẩm nhỏ. Tuy nhiên, phương pháp này sẽ tốn kha khá thời gian và công sức của người nghệ sĩ bởi nếu để quá lâu, xi-măng hoặc chất kết dính sẽ khô lại và không dùng được nữa.
Phương pháp gián tiếp: thường được sử dụng cho các dự án rất lớn hoặc dành cho các vùng ghép cần hình dạng cụ thể. Ngoài ra, Mosaic trên băng ghế hoặc mặt bàn cũng thường được thực hiện bằng cách sử dụng phương pháp này vì nó sẽ cho kết quả bề mặt mượt mà hơn.
Phương pháp gián tiếp đôi: so với các phương pháp gián tiếp, đây là một kĩ thuật phức tạp đòi hỏi một kỹ năng tuyệt vời. Lợi thế lớn nhất của nó là tạo ra khả năng cho phép các nghệ sĩ trực tiếp kiểm soát thành quả cuối cùng, ví dụ như số mảnh ghép cần thiết.