1. Giới thiệu

Bệnh giời leo là một trong những bệnh da liễu phổ biến, gây ra bởi sự tiếp xúc với côn trùng thuộc lớp chân mối (Chilopoda). Nhiều người lầm tưởng giời leo là bệnh zona thần kinh, nhưng thực tế đây là tình trạng viêm da do tiếp xúc với acid phospho hữu cơ có trong dịch tiết của côn trùng giời leo. Khi bò trên da hoặc bị đập chết, dịch này gây kích ứng mạnh, khiến da xuất hiện mụn rộp, đỏ rát, đau nhức và ngứa ngáy khó chịu.
💡 Phân biệt giời leo và zona thần kinh:
✔ Zona thần kinh: Do virus gây ra, lan theo dây thần kinh.
✔ Giời leo: Do côn trùng tiết độc tố, không ảnh hưởng thần kinh.
Hiểu rõ nguyên nhân và cách nhận biết sẽ giúp chúng ta có phương pháp phòng tránh và điều trị hiệu quả.
2. Nguyên nhân và đặc điểm

Bệnh giời leo xuất phát từ việc tiếp xúc với acid phospho hữu cơ do con giời leo tiết ra. Đây là một loại côn trùng thuộc lớp chân mối (Chilopoda), có kích thước nhỏ như cây tăm, màu nâu, thường hoạt động về đêm và sống trong môi trường ẩm ướt như góc nhà, khe tường, hoặc dưới đống lá mục. Khi bò trên da hoặc bị đập chết, chất dịch tiết ra từ cơ thể chúng có thể gây kích ứng mạnh, dẫn đến viêm da. Đặc biệt, dịch tiết này có khả năng phát sáng xanh trong bóng tối, giúp nhận diện sự hiện diện của chúng trong môi trường xung quanh.
3. Triệu chứng và chuẩn đoán

Triệu chứng điển hình của bệnh bao gồm:
- Viêm da tại vùng tiếp xúc
- Cảm giác ngứa và đau rát
- Xuất hiện các mụn rộp da
- Tổn thương có xu hướng lan theo vết gãi
Cần phân biệt với bệnh zona thần kinh, vì hai bệnh có biểu hiện khác nhau:
- Zona chỉ xuất hiện một bên cơ thể
- Zona theo đường dây thần kinh
- Bệnh giới leo lan theo vết gãi
4. Phương pháp điều trị

Điều trị bệnh giời leo cần tuân thủ các nguyên tắc sau:
- Vệ sinh vùng da bị tổn thương bằng nước sạch
- Sử dụng dung dịch kiềm nhẹ để trung hòa acid
- Tránh gãi và làm vỡ các nốt phỏng nước
- Tuân theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa
5. Phòng ngừa và lưu ý

- Giữ môi trường sống khô ráo, sạch sẽ
- Hạn chế hoạt động ngoài trời vào ban đêm
- Tránh tự ý điều trị bằng thuốc acyclovir
- Không sử dụng các biện pháp dân gian chưa được kiểm chứng