
Có ai lại chủ động muốn cuộc sống của mình trở nên lo âu, sợ hãi và bất ổn không? Chắc chắn là không. Thế nhưng, một cách vô thức, rất nhiều người trong chúng ta lại đang làm theo một "công thức" hoàn hảo để đạt được chính trạng thái đó. Triết học cổ đại đã chỉ ra những sai lầm này một cách rõ ràng, và việc nhận ra chúng chính là bước đầu tiên để thay đổi. Tại EDUZ, chúng tôi tin rằng việc học cách nhận diện những khuôn mẫu tư duy này là chìa khóa để kiến tạo một nội tâm vững vàng.
1. Công thức hoàn hảo cho sự bất ổn
“Nếu một người chuyển sự thận trọng của họ sang lựa chọn hợp lý của họ và hành động cho những lựa chọn đó, họ sẽ đồng thời có thêm ý chí để tránh [những gì bị người khác kiểm soát]; nhưng nếu họ chuyển sự thận trọng của họ khỏi những lựa chọn hợp lý đó sang những thứ không thuộc quyền kiểm soát của họ, tìm cách tránh những gì bị người khác kiểm soát, thì họ sẽ bị kích động, sợ hãi và không ổn định.”
- EPICTETUS, DISCOURSES, 2.1.12
Phân tích:
Nếu bạn thực sự "không muốn ổn định", Epictetus đã vô tình đưa ra một bản hướng dẫn không thể chi tiết hơn:
Bước 1: Hãy phớt lờ những gì bạn có thể kiểm soát: suy nghĩ, thái độ, và hành động của chính mình.
Bước 2: Hãy dồn toàn bộ tâm trí, năng lượng và sự "thận trọng" của bạn vào những thứ hoàn toàn ngoài tầm với: thời tiết, lời đàm tiếu của người khác, tình hình kinh tế, hay một sự kiện chưa xảy ra.
Kết quả: Bạn sẽ nhận được phần thưởng là một cuộc sống luôn bị khuấy động, đầy sợ hãi và hoàn toàn bất ổn.
Trích dẫn này thực chất là một lời cảnh tỉnh đanh thép: sự bất an không tự nhiên đến, nó là kết quả của việc chúng ta đầu tư năng lượng sai chỗ.
2. Sự bình thản không nằm ở hoàn cảnh
Chúng ta thường mơ về một nơi trú ẩn hoàn hảo—một ngôi đền trên vách đá, một bãi biển vắng người—nơi mọi rắc rối sẽ tan biến. Đây chính là một phần của công thức dẫn đến bất an: niềm tin rằng sự bình yên phụ thuộc vào môi trường.
Các nhà Khắc kỷ (Stoics) lại cho thấy một sự thật ngược lại. Họ tìm thấy sự bình thản không phải bằng cách trốn chạy khỏi cuộc đời, mà bằng cách đối diện với nó một cách khôn ngoan. Họ là những thượng nghị sĩ, những người lính, những người nghệ sĩ sống giữa đời thường nhưng vẫn giữ được nội tâm tĩnh tại.
Họ hiểu rằng: "Rắc rối của bạn sẽ theo bạn bất cứ nơi nào bạn chạy đến và trốn tránh."
Bởi vì "rắc rối" thực sự không nằm ở sự kiện bên ngoài, mà nằm ở những phán xét, những phản ứng tiêu cực của chính chúng ta đối với sự kiện đó. Cố gắng thay đổi thế giới bên ngoài là một cuộc chiến vô vọng. Thay đổi cách nhìn của bạn về nó mới là con đường dẫn đến tự do.
3. Lựa chọn hướng đến sự vững vàng
Vậy là công thức cho một cuộc sống bất ổn đã rõ: hãy cứ đổ lỗi cho hoàn cảnh và tập trung vào những gì bạn không thể kiểm soát.
Nhưng nếu bạn muốn một điều ngược lại—sự vững vàng, an nhiên và tự chủ—bạn cần một lựa chọn khác. Lựa chọn đó là hướng sự tập trung vào bên trong, rèn luyện khả năng phán đoán và làm chủ phản ứng của mình. Đây không phải là một năng khiếu bẩm sinh, mà là một kỹ năng cần được học hỏi và thực hành.
Tại EDUZ, chúng tôi đồng hành cùng bạn trên con đường rèn luyện kỹ năng quan trọng này. Chúng tôi cung cấp những tri thức và phương pháp đã được minh chứng qua hàng ngàn năm, giúp bạn biến triết lý thành hành động, xây dựng một nội tâm vững chắc để có thể bình thản đối diện với mọi sóng gió của cuộc đời.
Sự ổn định hay bất ổn, tất cả đều nằm ở lựa chọn của bạn. Bạn chọn con đường nào?