Có hai loại đột quỵ não:
Chảy máu não: mạch máu não bị vỡ đột ngột do tăng huyết áp quá mức, hoặc vỡ dị dạng mạch có sẵn trong não.
Nhồi máu não: mạch máu não bị tắc nghẽn bởi huyết khối, huyết khối tại mạch não hay huyết khối bắn từ nơi khác đến não.
Người có nguy cơ đột quy: bệnh rối loạn chuyển hóa, đái tháo đường, rối loạn mỡ máu, tăng huyết áp, hút thuốc lá, nghiện rượu, béo phì và bệnh lý tim mạch.
1. Những điều bạn cần biết về đột quỵ
Tế bào não không có dự trữ oxy, còn glucose chỉ đủ dùng trong 3 phút. Nếu dòng máu mang Oxy và chất dinh dưỡng nuôi não bị cắt đứt vì một lý do nào đó, tế bào não chỉ chịu đựng được trong 3-5 phút sau đó sẽ tổn thương vĩnh viễn.
2.Dấu hiệu nhận biết đột quỵ
- Liệt mặt: bảo người bệnh cười hoặc nhe răng.
- Liệt tay: bảo người bệnh giơ hai tay ra trước.
- Bất thường về lời nói, ý thức: đột ngột nói ngọng, không hiểu lời nói hay khó nói; lú lẫn...
Nếu được cấp cứu kịp thời, tùy theo mức độ tổn thương mà bác sĩ sẽ quyết định can thiệp lấy máu tụ hoặc sử dụng thuốc tiêu huyết khối.
3.Cơ hội phục hồi khi bị đột quỵ
- Thời gian là não, đến viện càng sớm càng tốt. Nếu trước 3h bạn sẽ có cơ may hồi phục hoàn toàn. Mỗi phút trôi qua sẽ có 1,2 triệu tế bào não chết đi.
- Việc phục hồi là khác nhau tùy theo mỗi người bệnh và vị trí tổn thường. Vậy nên bạn đừng so sánh.
- Tổn thương tế bào não là dạng tổn thương cơ học. Các biện pháp dân gian không có tác dụng.
- Một số trường hợp triệu chứng người bệnh tự hồi phục trong 24h đầu tiên, đó là cơn thiếu máu não thoáng qua.
4. Điều cần làm khi phát hiện đột quỵ
- Đừng chần chờ, hãy gọi cấp cứu 115 để được đưa đến viện càng sớm càng tốt.
- Đỡ người bệnh khỏi té ngã. Nếu người bệnh tinh táo, đặt nằm tư thế đầu cao 30 độ để làm giảm áp lực nội sọ. Nếu buồn nôn và nôn, hãy quay đầu người bệnh về một phía tránh sặc vào phổi.
- Nới bớt quần áo, để người bệnh nằm yên tĩnh tránh ồn ào gây kích động. Động viên an ủi người bệnh.
- Không được cho người bệnh ăn hay uống khi chưa được phép của nhân viên y tế, phòng tránh nôn và sặc vào phổi, viêm phổi do sặc là biến chứng nặng nề, điều trị rất khó khăn.
- Nếu người bệnh hôn mê, hãy kiểm soát đường thở. Đánh giá và làm theo quy trình cơ bản ABC và kiên nhẫn chờ xe cấp cứu.
5. Nên và không nên khi sơ cứu
- Xoa bóp, bấm huyệt hoặc dùng kim chọc 10 đầu ngón chân ngón tay, đánh gió những động tác này sẽ kích thích gây đau và vô tình làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh.
- Không tự dùng aspirin.
- Không nên tự uống các loại thuốc khi chưa có ý kiến của các bác sĩ, bởi nguy cơ nôn sặc vào phổi rất cao, chưa kể bạn chưa biết loại tổn thương não của người bệnh là thiếu máu hay chảy máu.
- Khi có dấu hiệu đột quỵ, đừng cho người bệnh uống thuốc huyết áp khi chưa có sự đồng ý của bác sĩ. Bởi mức huyết áp tăng cao một phần là phản ứng để duy trì áp lực tưới máu não.